Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên trả lời phỏng vấn tuần báo Quốc tế nhân kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – EU và 5 năm ký Hiệp định khung về hợp tác Việt Nam – EU Tuần báo Quốc tế: Năm 2000, Việt Nam và EU sẽ kỷ niệm 10 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 5 năm ký kết Hiệp định khung về hợp tác, xin Bộ trưởng từ giác độ ngày nay nhìn nhận lại ý nghĩa của hai sự kiện này và quá trình quan hệ giữa Việt Nam và EU từ đó đến nay. Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên: Hai sự kiện này diễn ra ở hai thời điểm khác nhau với bối cảnh quốc tế khác nhau nhưng có ý nghĩa rất to lớn đối với việc triển khai chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ quốc tế của Việt Nam, đánh dấu những bước tiến quan trọng của ngoại giao Việt Nam. Khi Việt Nam và EU thiết lập quan hệ ngoại giao cuối năm 1990, công cuộc đổi mới được khởi xướng từ Đại hội Đảng lần thứ 6 (1986) mới đưa lại những kết quả ban đầu và EU cũng đang chuẩn bị hoạch định chiến lược hợp tác với Châu á. Việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và EU đã không chỉ mở ra một thời kỳ mới trong quan hệ giữa hai bên, mà còn tác động tích cực tới chính sách đối ngoại của cả hai bên. Trong chính sách của mình, Việt Nam coi trọng quan hệ hợp tác với EU và EU coi trọng hợp tác với Việt Nam. Từ đó đến nay, ý nghĩa quan trọng của mối quan hệ này không hề thay đổi và hai bên vẫn dành cho nhau sự quan tâm và ưu tiên thoả đáng mà Hiệp định khung về hợp tác ký kết ngày 17.7.1995 cũng như việc triển khai thực hiện có thể được coi là một bằng chứng sinh động. Tôi hài lòng nhận thấy rằng mười năm qua, đặc biệt kể từ khi ký kết Hiệp định khung về hợp tác, quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và EU không ngừng phát triển, được mở rộng ra cho nhiều lĩnh vực và đóng góp thiết thực vào sự phát triển chung ở Việt Nam cũng như trong EU. Những cuộc tiếp xúc và đối thoại chính trị ở cấp cao giữa Việt Nam và EU nói chung, giữa Việt Nam và các thành viên EU nói riêng, nhất là chuyến thăm EU mới đây của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu và chuyến thăm EU năm 1998 của Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải, đã tạo ra bầu không khí chính trị và những điều kiện khung về pháp lý thuận lợi cho quan hệ giữa hai bên bước vào một thời kỳ mới với những chất lượng và hiệu quả cao hơn, hai bên đã trở thành đối tác tin cậy của nhau và có được đà để khai thác tốt hơn những tiềm năng to lớn hiện có. Sự phát triển mạnh mẽ các mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và EU trong 10 năm qua và hiệu quả của nó cũng thể hiện ở chỗ kim ngạch trao đổi hai chiều từ đó đến nay tăng lên hơn 10 lần, đông dảo các doanh nghiệp và nhà đầu tư của EU đã đến Việt Nam và thực hiện nhiều dự án hợp tác đầu tư, trao đổi hàng hoá với Việt Nam cũng như ở chỗ EU hàng năm dành cho Việt Nam sự hỗ trợ, viện trợ phát triển đáng kể, góp phần giúp Việt Nam giải quyết nhiều vấn đề khó khăn về kinh tế – xã hội trong công cuộc đổi mới. Trên cơ sở Hiệp định khung về hợp tác, hai bên đã từng bước thể chế hoá sự hợp tác bằng việc thành lập Uỷ ban hỗn hợp, bằng các hình thức trao đổi thông tin, diễn đàn, trao đổi đoàn và tiếp xúc thường xuyên, vừa hoàn thiện thêm khuôn khổ pháp lý, vừa mở rộng lĩnh vực hợp tác và vừa định hướng vào những chặng thời gian tới. Việc thiết lập quan hệ ngoại giao với EU đã tác động tích cực đến việc cải thiện và phát triển các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và các nước thành viên của EU, trong chừng mực nhất định tới mối quan hệ giữa Việt Nam và một số nước lớn khác. Sau khi Việt Nam tham gia vào ASEAN (7.1995), mối quan hệ giữa Việt Nam và EU nói chung, với các nước thành viên EU nói riêng, đã được bổ sung và hỗ trợ thêm bằng mối quan hệ giữa ASEAN và EU cũng như trong khuôn khổ ASEM. Nhìn chung lại, có thể nói mối quan hệ giữa Việt Nam và EU đã được thiết lập vào thời điểm thích hợp và cần thiết đối với cả hai bên, đáp ứng được lợi ích của cả hai bên, đã được xác định hướng đi đúng đắn, đã đem lại kết quả tích cực và có triển vọng rất sáng sủa. Tuần báo Quốc tế: Hiệp định khung về hợp tác giữa Việt Nam và EU ký kết tháng 7.1995 đã mở đường cho sự phát triển mạnh mẽ các mối quan hệ trên nhiều lĩnh vực. Là người trực tiếp chỉ đạo quá trình đàm phán và ký kết Hiệp định này, xin Bộ trưởng đánh giá việc thực hiện Hiệp định cho tới nay. Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên: Việc ký kết Hiệp định khung về hợp tác giữa Việt Nam và EU tháng 7.1995 là một dấu mốc rất quan trọng trong quan hệ hai bên, mở ra một thời kỳ quan hệ mới với những điều kiện pháp lý thuận lợi hơn và vững chắc hơn, đồng thời cũng thể hiện quyết tâm của cả hai bên không ngừng phát triển mối quan hệ này. Đây cũng là một trong ba sự kiện ngoại giao quan trọng hàng đầu của Việt Nam trong năm 1995, khẳng định tính đúng đắn của đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ quốc tế của Đảng và Nhà nước ta, đánh dấu một bước tiến quan trọng trên con đường hội nhập quốc tế của Việt Nam, làm thất bại chính sách bao vây, cấm vận Việt Nam. Có thể nói việc thực hiên Hiệp định này cho tới nay là thuận lợi và kết quả. Trên cơ sở Hiệp định, hai bên đã nhanh chóng thành lập Uỷ ban hỗn hợp, tiến hành các phiên họp thường kỳ và đưa ba Nhóm công tác hỗn hợp đi vào hoạt động. Từ đó đến nay, hàng năm hai bên đều có các cuộc trao đổi ở các cấp khác nhau để kiểm điểm tình hình hợp tác, việc thực hiện các dự án và bàn bạc về các dự án mới để các chương trình và dự án hợp tác này luôn có tác dụng và hiệu quả thiết thực, đáp ứng được yêu cầu chung của cả hai bên. Năm năm thực hiện Hiệp định khung về hợp tác vừa qua không chỉ đã cho thấy quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và EU được định hướng đúng đắn và dựa trên những cơ sở vững bền, mà còn đưa lại những kinh nghiệm quý giá để hai bên phát huy tốt hơn nữa những tác dụng tích cực của Hiệp định và để triển khai thực hiện Hiệp định hiệu quả hơn nữa trong thời kỳ tới. Điều này là rất cần thiết vì hiện tại cả Việt Nam lẫn EU đều đứng trước những thách thức và vận hội mới do những chuyển biến sâu sắc trên toàn thế giới đưa lại, khi sự chuyển giao thế kỷ và thiên niên kỷ tác động mạnh mẽ đến sự hoạch định chính sách đi vào tương lai cũng như toàn bộ đời sống chính trị, an ninh, kinh tế và văn hoá của từng quốc gia, từng dân tộc và toàn nhân loại. Trong bối cảnh tình hình mới, Hiệp định khung về hợp tác giữa Việt Nam và EU vẫn có tầm quan trọng to lớn đối với mối quan hệ hợp tác giữa hai bên. Tuần báo Quốc tế: Tới đây, Uỷ ban hỗn hợp hai bên sẽ họp ở Hà Nội để thảo luận và thông qua Chiến lược hợp tác Việt Nam – EU cho giai đoạn 2001-2005. Theo Bộ trưởng, trong những năm đầu của thế kỷ 21, Chiến lược hợp tác này cần đặt trọng tâm vào lĩnh vực nào để tiếp tục duy trì đà phát triển tốt đẹp của mối quan hệ hợp tác trong thời gian qua? Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên: Đúng là 10 năm quan hệ ngoại giao và 5 năm thực hiện Hiệp định khung về hợp tác giữa Việt Nam và EU đã đưa lại những kết quả tốt đẹp cho cả hai bên, tạo được đà cho quan hệ hai bên vươn tới những tầm cao hơn, hiệu quả thiết thực hơn và phạm vi toàn diện hơn. Các kỳ họp của Uỷ ban hỗn hợp tiến hành hai năm một lần là những dịp hai bên cùng nhau nhìn nhận, đánh giá việc thực hiện Hiệp định trong thời gian qua, định hướng và xác định trọng tâm hợp tác cho thời gian tới, nên có ý nghĩa rất quan trọng. Phiên họp tới đây của Uỷ ban hỗn hợp có tầm quan trọng đặc biệt bởi ba lý do. Thứ nhất, phiên họp này là phiên họp sau chuyến thăm thành công của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu tại Uỷ ban Châu Âu, nên phải thể hiện được tinh thần của dấu mốc mới, bước ngoặt mới mà chuyến đi này đã đem lại cho quan hệ Việt Nam – EU, phải tập trung vào triển khai thực hiện những kết quả của chuyến đi ấy. Thứ hai, đây sẽ là phiên họp đầu tiên của Uỷ ban hỗn hợp trong thế kỷ mới và thiên niên kỷ mới, do vậy cũng phải làm sao để thực sự đưa lại được những bước phát triển mới, kết quả mới trong việc thực hiện Hiệp định. Thứ ba, đây cũng còn là phiên họp nhìn nhận lại một cách toàn diện một thập kỷ ngoại giao Việt Nam – EU và hơn 5 năm thực hiện Hiệp định khung về hợp tác. Tất cả những yêu cầu đó phải được xem xét, nghiên cứu, trao đổi, bàn bạc và thể hiện trong Chiến lược hợp tác Việt Nam – EU cho giai đoạn 2001 – 2005 mà phiên họp sẽ thông qua. Trong giai đoạn này, hai bên cần phát triển một cách toàn diện quan hệ hợp tác Việt Nam – EU, sao cho phục vụ tốt nhất cho lợi ích của cả hai bên, cho sự phát triển lâu dài và bền vững ở cả hai bên. Tôi cho rằng để đạt được mục tiêu này, Chiến lược hợp tác Việt Nam – EU cho giai đoạn 2001 – 2005 cần xuất phát từ những ưu tiên của hai bên. Đối với Việt Nam, đó là những ưu tiên cho công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Những lĩnh vực hợp tác này đều là những lĩnh vực EU có tiềm năng to lớn và có những kinh nghiệm quý báu. Tôi muốn đặc biệt nhấn mạnh việc chuyển giao công nghệ hiện đại, đầu tư sản xuất công nghiệp, phát triển nông nghiệp và nông thôn, văn hoá, y tế, giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực, xoá đói giảm nghèo, môi trường, phát triển vùng và cả trong quản lý kinh tế cũng như hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Việc EU công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường thể hiện sự tin tưởng của EU vào công cuộc đổi mới ở Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho EU hợp tác với Việt Nam trong những lĩnh vực nêu trên và thúc đẩy quan hệ hợp tác đầu tư, thương mại giữa hai bên. Những nội dung của Chiến lược hợp tác này phải thể hiện được là quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và EU nay đang bước sang một thời kỳ mới. Tuần báo Quốc tế: Xin trân trọng cám ơn Bộ trưởng.