Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 13 và  bảy  Hội nghị Cấp cao liên quan là: Cấp cao ASEAN + 3 lần thứ 11 (với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc); Cấp cao ASEAN + 1 giữa ASEAN với từng nước (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc); Cấp cao ASEAN + 1 với Ấn Ðộ; Cấp cao Ðông Á lần thứ 3 và Cấp cao kỷ niệm 30 năm quan hệ đối thoại ASEAN - EU tổ chức tại Singapore từ ngày 20 đến 22-11-2007 đã thu được kết quả hết sức tốt đẹp.

Với chủ đề "Một ASEAN ở trái tim của châu Á năng động", tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 13, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã thảo luận và cho ý kiến chỉ đạo về phương hướng thúc đẩy triển khai một cách hiệu quả và đồng bộ các chương trình, kế hoạch hành động hướng tới xây dựng Cộng đồng ASEAN trên ba trụ cột là: chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội, bảo đảm mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và phát huy được vai trò chủ đạo của ASEAN trong các cơ chế hợp tác ở châu Á - Thái Bình Dương.

Ngoài các vấn đề hợp tác nội khối của ASEAN, trong các Hội nghị Cấp cao với các bên Ðối thoại và Hội nghị Cấp cao Ðông Á lần thứ 3 các nhà lãnh đạo cũng dành nhiều thời gian thảo luận về phương hướng và biện pháp nhằm thúc đẩy và làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa ASEAN với các bên Ðối thoại, thông qua việc đẩy nhanh và thực hiện có hiệu quả các thỏa thuận về đối tác, hợp tác toàn diện, với trọng tâm là hợp tác kinh tế-thương mại và hợp tác phát triển thông qua việc ký kết các thỏa thuận lập khu vực mậu dịch tự do (FTA) giữa ASEAN với các bên đối thoại như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Ðộ...

Trong thảo luận, các nhà lãnh đạo của các bên Ðối thoại đều ủng hộ những cố gắng của ASEAN trong việc xây dựng cộng đồng, thu hẹp khoảng cách phát triển và xóa đói, giảm nghèo để tăng cường liên kết và hội nhập khu vực; ủng hộ vai trò chủ đạo của ASEAN trong các tiến trình hợp tác khu vực do ASEAN khởi xướng như ASEAN+3, Cấp cao Ðông Á (EAS) và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF); nhất trí cần tích cực phối hợp chặt chẽ để phát huy hơn nữa vai trò tại các diễn đàn khu vực và quốc tế quan trọng khác như ASEM, APEC, Liên hợp quốc...

Một sự kiện có ý nghĩa rất to lớn tại hội nghị lần này, đó là các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhất trí thông qua và ký Hiến chương ASEAN. Ðây là  một mốc lịch sử trong quá trình phát triển của hiệp hội, góp phần đưa ASEAN trở thành một tổ chức liên chính phủ ở khu vực, có tư cách pháp nhân, hợp tác và liên kết chặt chẽ hơn, đoàn kết, thống nhất hơn. Hiến chương ASEAN là một trong những văn kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo ra khuôn khổ pháp lý và thể chế cho hợp tác ASEAN trong tương lai, qua đó hỗ trợ thiết thực không chỉ cho quá trình hướng tới Cộng đồng ASEAN mà còn nâng cao vị thế của hiệp hội với các đối tác và các tiến trình khác ở khu vực hiện nay cũng như sau này.

Tại hội nghị lần này, các nhà lãnh đạo cũng ký tuyên bố khẳng định quyết tâm chính trị của các nước sớm tiến hành các thủ tục phê chuẩn để Hiến chương có hiệu lực và đi vào cuộc sống.

Với tinh thần chủ động, xây dựng và trách nhiệm, Việt Nam chúng ta đã đóng góp tích cực vào các công việc trọng tâm của hội nghị và vào việc duy trì đoàn kết, thống nhất, củng cố các nguyên tắc cơ bản của ASEAN, nhất là đồng thuận và không can thiệp; tập trung thúc đẩy hợp tác trong ASEAN và giữa ASEAN với các bên Ðối thoại, hướng theo mục tiêu hoàn thành việc xây dựng cộng đồng ASEAN vào năm 2015 như đã thỏa thuận.

Tại các hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm và các thành viên trong Ðoàn đại biểu Chính phủ ta đều nhấn mạnh, cần phải thúc đẩy việc thực hiện các chương trình thu hẹp khoảng cách phát triển, thông qua xây dựng kế hoạch hành động IAI và lập Quỹ đặc biệt, các chương trình hợp tác cũng như hỗ trợ từ bên ngoài, tạo điều kiện cho tất cả các thành viên cùng tham gia có hiệu quả vào quá trình liên kết khu vực.

Trong quá trình soạn thảo Hiến chương ASEAN, chúng ta đã chủ động tham gia ngay từ những ngày đầu và đưa ra nhiều đề xuất, khẳng định tính chất liên chính phủ của ASEAN, về các nguyên tắc cơ bản của hiệp hội, về xây dựng cơ cấu, bộ máy hoạt động của ASEAN... Các đề nghị đó đã nhận được sự đồng tình và chia sẻ của các thành viên khác. Những đóng góp của Việt Nam đã góp phần định hướng quan trọng cho quá trình soạn thảo nội dung Hiến chương, tạo điều kiện để Hiến chương đáp ứng tốt hơn và phù hợp hơn với những yêu cầu cấp thiết đang đặt ra cho ASEAN trong giai đoạn phát triển mới, được bạn bè hoan nghênh và đánh giá cao.

Trong một châu Á hết sức năng động, đang có những đổi thay to lớn, nhất là trong bối cảnh ASEAN còn có những hạn chế trong quá trình phát triển, đó là: cần giải quyết hài hòa lợi ích của quốc gia với lợi ích chung của cả cộng đồng; khắc phục tình trạng nhiều ý tưởng nhưng việc thực hiện không đạt yêu cầu như mong muốn. Lợi ích của quốc gia là rất quan trọng, nhưng cũng phải tính đến sự cân bằng lợi ích của thế giới và khu vực, chính vì lẽ đó việc lãnh đạo các quốc gia thông qua và ký Hiến chương ASEAN trong bối cảnh hiện nay càng thêm ý nghĩa.

Việc thông qua và ký Hiến chương ASEAN là một bước tiến quan trọng góp phần đưa hợp tác ASEAN lên một tầm cao mới, chặt chẽ hơn, năng động và hiệu quả hơn. (Nhân dân)